Kāpiti Coast District Council Kāpiti Coast District Council
Search
  • Home
  • Rohe | District
  • Kaunihera | Council
  • Ratonga | Services
  • Ngā Kaupapa | What's On
  • Whakapā mai | Contact
  • Rohe | District
    • Aquatics
    • Beaches
    • Doing business in Kāpiti
    • Maps
    • Our community
    • Our Kāpiti
    • Visiting Kāpiti
    • Arts and culture
    • Civil Defence | Emergency Management
    • Libraries
    • Open spaces
    • Our environment
    • Mana Whenua
    • Aquatics
    • Arts and culture
    • Beaches
    • Civil Defence | Emergency Management
    • Doing business in Kāpiti
    • Libraries
    • Maps
    • Open spaces
    • Our community
    • Our environment
    • Our Kāpiti
    • Mana Whenua
    • Visiting Kāpiti
  • Kaunihera | Council
    • The role of Council
    • Our elected members
    • Our vision and direction
    • Documents
    • Projects
    • Partners
    • Our awards for environmental care
    • Central government reforms
    • Executive management
    • Meetings
    • Delivering for Kāpiti
    • Planning
    • Job vacancies
    • Local elections
    • Official Information Requests
    • Support for Whangārei
    • The role of Council
    • Executive management
    • Our elected members
    • Meetings
    • Our vision and direction
    • Delivering for Kāpiti
    • Documents
    • Planning
    • Projects
    • Job vacancies
    • Partners
    • Local elections
    • Our awards for environmental care
    • Official Information Requests
    • Central government reforms
    • Support for Whangārei
  • Ratonga | Services
    • A–Z council services and facilities
    • A–Z council services and facilities
  • Ngā Kaupapa | What's on
    • News
    • Everything Kāpiti e-newsletter
    • Calendar of meetings and forums
    • Kāpiti Schools Sports Programme
    • News archive
    • Have your say
    • Things to do in Kāpiti
    • Follow us
    • News
    • News archive
    • Everything Kāpiti e-newsletter
    • Have your say
    • Calendar of meetings and forums
    • Things to do in Kāpiti
    • Kāpiti Schools Sports Programme
    • Follow us
  • Whakapā mai | Contact
    • Contact us
    • Follow us
    • About this website
    • Official Information Requests
    • Council facilities opening hours
    • Antenno
    • Social Media terms of use
    • Online service request / Complaints
    • Contact us
    • Council facilities opening hours
    • Follow us
    • Antenno
    • About this website
    • Social Media terms of use
    • Official Information Requests
    • Online service request / Complaints
Search
Close
Hit enter to search or ESC to close
HomeRohe | DistrictMana WhenuaHe Whakakitenga mo te Rohe | The Vision from Tangata Whenua
Rohe | District
  • Aquatics
  • Arts and culturekeyboard_arrow_down
  • Beacheskeyboard_arrow_down
  • Civil Defence | Emergency Managementkeyboard_arrow_down
  • Doing business in Kāpitikeyboard_arrow_down
  • Libraries
  • Maps
  • Open spaceskeyboard_arrow_down
  • Our communitykeyboard_arrow_down
  • Our environmentkeyboard_arrow_down
  • Our Kāpitikeyboard_arrow_down
  • Mana Whenuakeyboard_arrow_up
    • He Kupu Na Te Tangata Whenua | A message from Tangata Whenua
    • He Whakakitenga mo te Rohe | The Vision from Tangata Whenua
    • Iwi and Hapū
    • Te Whakaminenga o Kāpiti
    • Waitangi Day
    • Matariki
    • Maramataka | Calendar
    • Te Reo Māori
    • Citizenship ceremony on marae
    • Earthworks and archaeological sites
  • Visiting Kāpitikeyboard_arrow_down

He Whakakitenga mo te Rohe | The Vision from Tangata Whenua

The tangata whenua base their vision on four main principles - Whakawhanaungatanga/Manaakitanga, Te Reo Māori, Kotahitanga, Tino Rangatiratanga.

English Translation

E whā ngā mātāpono matua o te whakakitenga o te tangata whenua:

Te Mātāpono tuatahi

Whakawhanaungatanga/Manaakitanga – ko te marae te kāinga matua, te whakatinanatanga o ō mātou tūpuna, e hono nei i te tangata whenua ki ō mātou rohe. Tiakina, manaakitia. Mā te hā o te mauri o te marae e hua mai ai te hauora ā ngākau, ā wairua, ā tinana hoki o te iwi.

He wāhi hira ngā marae hei whakahaere i te mātauranga Māori. Ko te wāhi tēnei e manaakitia ai te manuhiri kahurangi, e whakawhāiti ai hoki ngā whānau mō ngā huihuinga nunui. Ki te Māori, ko te marae ‘te tūranga o te iwi’. He wāhi tino hira te marae, ā, he wāhi motuhake. Ko te whenua, Te Reo Māori, te whakawhanaungatanga me te marae hoki ngā hononga e puta ai ngā tohu o te Māoritanga, taha tikanga, taha ora, taha umanga. Ka mutu, he whare taonga ngā marae.

Te Mātāpono tuarua

Te Reo Māori – Koia tēnei te reo o te tangata whenua, te waka e puta ai ngā tikanga, e pūmautia ai te kawa. Ko Te Reo Māori he reo whaimana o Aotearoa. Ko Te Reo Māori he taonga kāmehameha tuku iho nā ō tātou tūpuna,
kia mātua poipoitia e te hapori, kia mātua whakatupuria, kia mātua whakarauoratia hoki. Me akiaki anō ngā whakatupuranga kei te heke mai kia anga nui mai ki te hāpai i ēnei mahi.

Te Mātāpono tuatoru

Kotahitanga – Mā te kotahitanga e tū pakari ai te tangata whenua me ngā hapori. Mā te mahi ngātahi ka whai kia puawai te hītōria ā rohe, te whanaketanga o ngā tikanga ā iwi, te hauora me te mātauranga o te rohe.

Te Mātāpono tuawhā

Tino Rangatiratanga – ko te whakamahi i te tino rangatiratanga me te mana whakahaere i roto i ngā take katoa e pā ana ki te iwi.

  • Me whai kia whakamanatia te tū a te tangata whenua, kia whaihua hoki hei kaitiaki i roto i te rohe, kia pā atu hoki tēnei ki te oranga taiao me te oranga whānui o te hapori;
  • Kia mauritau te hapori ki te kōrero i Te Reo Māori, i Te Reo Pākehā hoki – e tautoko ana i te huatau he hapori reorua te tāone o Ōtaki;
  • E ora ana ngā puna wai katoa hei mahinga kai, ki tā te tangata whenua i pai ai hei oranga;
  • Kia whaihua te mahi tahi a te rūnanga o te tangata whenua, ki hea atu, ki hea atu e tika ana, ki ngā umanga me ngā hapori;
  • Kia kite e pakari ana te noho a ngā whānau me ngā hapū, ā, ka whaihua te mahi tahi, ki hea atu, ki hea atu e tika ana, ki ngā umanga me
    ngā hapori;
  • Me whai kia whakapaingia ake te kanohi Māori i roto i ngā mahi ā-rohe
  • Kia rauhī, kia angitū ngā pūmanawa ā auaha, ā toi o te tangata whenua;
  • Kia hou ai te rongo ki te ao whānui he wāhi tūhauora te rohe nei, taha kai, taha tikanga ā iwi, taha āhua noho, taha tāpoi;
  • E whai ana kia poipoitia ngā rautaki whakawhanake umanga a te tangata whenua;
  • Kia māhorahora te whātoro atu a te hapori ki ngā ratonga hauora;
  • Kia tautokotia te rangatahi, kia eke ai ki te taumata tiketike o ō rātou wawata;
  • E mōhiotia ana e ngā tangata ngā ingoa taketake mō te whenua, ngā wāhi nui o te hītōria, ngā wāhi tapu, ā, me whaimana ngā ingoa taketake nei;
  • Kia mātua kitea ko te tangata whenua hei māngai i roto i ngā whanaketanga ā rohe, taha taonga, taha wai, te kounga me te āhua hoki o ngā nōhanga;
  • Kia pakari, kia whaihua te mahi takitoru i waenganui i te tangata whenua, te Kaunihera o Kāpiti me te Kaunihera o te rohe whānui o Te Whanganui a Tara;
  • Kia whai wāhi nui te tangata whenua ki ngā take raraunga e pā ana ki te hunga manene;
  • Kia āwhinatia te tangata whenua e te Kaunihera ki te whakawhanake i ngā mahere whakahaere ā iwi;
  • Kia aro nui mai, kia mōhio mārika mai te tangata ki ngā tūhonotanga ā wairua, ā hinengaro, o te tangata whenua ki tōna whenua, ōna wāhi tapu me ngā taonga o roto o tōna taiao;
  • Me whai kia kitea e manaakitia ana, e taumarutia ana ngā mātā waka e te mana me te rangatiratanga o te tangata whenua i runga anō i ngā tikanga Māori;
  • Kia kitea i roto i te Whakaaturanga i waenganui i a Te Āti Awa, Ngāti Raukawa, Ngāti Toarangatira me te kaunihera, ka wātea te mātā waka i whakamanangia ki te whaiwāhi atu anō, inā hiahia rātou;
  • E whakamaiohatia ana e te rohe te ture me te tikanga.

 

Hot topics

  • Grants, funding and awards
  • Maps
  • Public forum at Council
  • Recycling and rubbish
  • Sources and consumption rates
  • Recreational water quality

Quick links

  • Alcohol licences
  • Civil defence
  • Sports ground status
  • District Plan
  • Responses to Official Information Requests

Services & information

  • A–Z of services and facilities
  • Service status
  • Job vacancies
  • Information for businesses
  • Property information
  • Maps
  • Kāpiti Coast destination website

Get in touch  facebook  Instagram  Youtube

shielded

Kāpiti Coast District Council
175 Rimu Road
Private Bag 60601
Paraparaumu 5254

Phone: 04 296 4700
Toll free: 0800 486 486
Fax: 04 296 4830
[email protected]

page rip
© Copyright 2023 Kāpiti Coast District Council
SitemapAbout this websiteAccessibilityLegal Notices
NZ Government logo