Te matiti maitai whakamutunga

English

Tūnga Waka o Te Whare Tāonga Motukā o Southward, e anganui ana i 229 Huarahi o Otaihanga, Paraparaumu

Nā te kāwanatanga o Tā Hōri Kerei i whakaae kia hangaia te Raina o Pōneke me Manawatū i te 27 o Ākuhata, 1878.  Heoi anō i hinga te kāwanatanga o Kerei i Oketopa 1879, ā, nā te kāwanatanga o Tā John Hall i whakatau kia kaua e tīmata taua mahi rā.

Hei whakahoki kōrero atu, e kīngia ana nā te ‘Pāpā o Pōneke’, nā John Plimmer i mea kia whakatūngia tētehi kamupene ake māna e hanga, e whakahaere te raina.

Nā te Taiwhanga Tauhokohoko o Pōneke te hiahia i tautoko, ā, i whakatūngia te Kamupene Rerewhenua o Pōneke me Manawatū i Mei 1881.  I taua tau anō i whakaturengia e te kāwanatanga te Ture Whenua Hanga Rerewhenua.  I whai wāhi hoki ngā kamupene whai hea tahi ki te hanga me te whakahaere i ā rātou ake rerewhenua.  I hainatia e te kamupene tētehi kirimana hei hanga i te raina i 1882.

Ka pau ngā tau e whā e hanga rerewhenua ana, i whakatūwherangia te Raina Kamupene Rerewhenua o Pōneke me Manawatū e 83 maero i te 3 o Nōema 1886.  I tētehi whakatūwheratanga tūmatanui i poua ki te whenua te mātiti maitai whakamutunga e Tā William Jervois, te Kāwana o Aotearoa.  Nō te 1 o Tīhema 1886 te wātaka tūmatanui tuatahi i tīmata ai.