Te matiti maitai whakamutunga
Tūnga Waka o Te Whare Tāonga Motukā o Southward, e anganui ana i 229 Huarahi o Otaihanga, Paraparaumu
Nā te kāwanatanga o Tā Hōri Kerei i whakaae kia hangaia te Raina o Pōneke me Manawatū i te 27 o Ākuhata, 1878. Heoi anō i hinga te kāwanatanga o Kerei i Oketopa 1879, ā, nā te kāwanatanga o Tā John Hall i whakatau kia kaua e tīmata taua mahi rā.
Hei whakahoki kōrero atu, e kīngia ana nā te ‘Pāpā o Pōneke’, nā John Plimmer i mea kia whakatūngia tētehi kamupene ake māna e hanga, e whakahaere te raina.
Nā te Taiwhanga Tauhokohoko o Pōneke te hiahia i tautoko, ā, i whakatūngia te Kamupene Rerewhenua o Pōneke me Manawatū i Mei 1881. I taua tau anō i whakaturengia e te kāwanatanga te Ture Whenua Hanga Rerewhenua. I whai wāhi hoki ngā kamupene whai hea tahi ki te hanga me te whakahaere i ā rātou ake rerewhenua. I hainatia e te kamupene tētehi kirimana hei hanga i te raina i 1882.
Ka pau ngā tau e whā e hanga rerewhenua ana, i whakatūwherangia te Raina Kamupene Rerewhenua o Pōneke me Manawatū e 83 maero i te 3 o Nōema 1886. I tētehi whakatūwheratanga tūmatanui i poua ki te whenua te mātiti maitai whakamutunga e Tā William Jervois, te Kāwana o Aotearoa. Nō te 1 o Tīhema 1886 te wātaka tūmatanui tuatahi i tīmata ai.
Monument
Opening of the Wellington Manawatu Railway near Waikanae 1886
Driving the last spike of the Wellington and Manawatū Railway Company's line at the opening ceremony at Otaihanga on 3 November 1886. NZRE 752, NZ Railways Collection, Kāpiti Coast District Libraries.



